चला नीट चेक कसा भरायचा ते बघूया!
चेक हे एक आर्थिक साधन आहे जे वापरकर्त्यांना सुरक्षित पद्धतीने व्यवहार करू देतं. जेव्हा हे धनादेश (चेक) योग्यरित्या लिहिलेले नसतात, तेव्हा ते नाकारले जाऊ शकतात किंवा बँकेचा अनादर केला जाऊ शकतो. चेकमध्ये कोणत्याही प्रकारची डिफॉल्ट किंवा ओव्हरराईटिंग समस्या चेकवर प्रक्रिया करणे कठीण करू शकते.
अशाप्रकारे, चेक योग्यरित्या हाताळण्यासाठी, तुम्हाला त्याचे सर्व घटक, तसेच सहभागी पक्ष आणि ते कसे लिहायचे याबद्दल परिचित असणे आवश्यक आहे.
चेकच्या व्यवहारात गुंतलेले पक्ष कोण आहेत?
चेक आधारित व्यवहारांमध्ये तीन पक्ष गुंतलेले आहेत:
- ड्रॉवर : एक व्यक्ती जी चेक जारी करते किंवा लिहिते
- ड्रॉई : ही एक वित्तीय संस्था आहे जी ड्रॉवर आणि प्राप्तकर्ता यांना जोडते
- प्राप्तकर्ता : चेकवर लिहिलेली रक्कम प्राप्त करणारी व्यक्ती किंवा संस्था
चेकवरती काय काय असते?
- बँकेची माहिती : चेकमध्ये बँकेचे नाव आणि पत्ता असतो
- IFSC : हा एक अद्वितीय 11-अंकी कोड आहे, जो अंक आणि अक्षरांचे संयोजन आहे.
- प्राप्तकर्ता माहिती : प्राप्तकर्त्याचे नाव येथे योग्यरित्या नमूद करणे आवश्यक आहे.
- तारीख बॉक्स :या बॉक्समध्ये तारीख, महिना आणि वर्ष भरा.
- रुपये : येथेच ड्रॉवरने शब्दात रक्कम लिहिली पाहिजे.
- खाते क्रमांक : देयकावर प्रक्रिया करण्यासाठी खाते क्रमांक लिहून ठेवणे आवश्यक आहे.
- स्वाक्षरी : ड्रॉवरने नियुक्त केलेल्या स्वाक्षरीच्या जागेत चेकवर योग्यरित्या सही करणे आवश्यक आहे. आजकाल, बहुतेक बँक चेक ड्रॉवरच्या नावासह छापले जातात, ज्यावर त्याची/तिची स्वाक्षरी आवश्यक असते.
- हस्तांतरित करावयाची रक्कम : असे धनादेश आहेत ज्यात जास्तीत जास्त रक्कम काढायची आहे हे स्पष्टपणे नमूद केले आहे.
- चेक नंबर : प्रत्येक चेकमध्ये एक अद्वितीय चेक नंबर तसेच MICR कोड असतो.
- रक्कम : हा बॉक्स आहे ज्यामध्ये ड्रॉवरने संख्यांमध्ये हस्तांतरित करायची रक्कम लिहिली पाहिजे.
चेक लिहिण्यासाठी, या सोप्या चरणांचे अनुसरण करा:
- चेकच्या वरच्या उजव्या कोपर्‍यात “DD/MM/YYYY” च्या फॉरमॅटमध्ये तारीख लिहा.
- आवश्यक असल्यास तुम्ही पोस्ट-डेट चेक देखील तयार करू शकता.
- त्यानंतर, तुम्ही पैसे ज्याला द्यायचे त्याचे नाव नोंदवावे. प्राप्तकर्ता एकतर वैयक्तिक किंवा व्यवसाय असू शकतो.
- नाव बरोबर लिहिले आहे याची खात्री करा.
- आता, 'रुपये' साठी नेमलेल्या जागेत शब्दात रक्कम लिहा. स्पेसच्या अगदी डावीकडून रक्कम लिहा आणि पूर्ण रक्कम लिहिल्यानंतर 'फक्त' हा शब्द समाविष्ट करण्यास विसरू नका. अशा प्रकारे चेक छेडछाड होण्यापासून सुरक्षित राहील. उदाहरणार्थ, एकूण 4004 असल्यास, ते "फक्त चार हजार आणि चार" म्हणून लिहा.
- तुम्ही रक्कम शब्दात लिहून पूर्ण केल्यानंतर, चेकच्या उजव्या बाजूला दिलेल्या बॉक्समध्ये तीच रक्कम अंकांमध्ये लिहा. रक्कम “4004/-” फॉरमॅटमध्ये लिहा.
- चेकवर सही करा. तीच स्वाक्षरी वापरा जी तुम्ही इतर बँकिंग औपचारिकतेसाठी वापरली आहे. चुकीच्या/न जुळणाऱ्या स्वाक्षऱ्यांमुळे धनादेश रद्द होतो किंवा अवैध सिद्ध होऊ शकतो.
आता तुम्हाला चेक कसा लिहायचा हे माहित आहे, असे करताना तुम्ही काही गोष्टी लक्षात ठेवल्या पाहिजेत:
- शब्दांमध्ये जास्त जागा नसल्याची खात्री करा.
- तुम्ही शब्दांची संख्या लिहिल्यानंतर नेहमी "फक्त" हा वाक्यांश वापरा.
- काहीही ओव्हरराईट करू नका.
- एमआयसीआर बँडवर स्वाक्षरी करू नका.
- चेकवर नमूद केलेल्या फॉरमॅटमध्ये योग्य तारीख भरा.
- तुमच्या चेकचा मागोवा ठेवा.
- फक्त स्वाक्षरीने चेक कधीही सुपूर्द करू नका.
- धनादेशाचा गैरवापर टाळण्यासाठी नेहमी प्राप्तकर्त्याचे नाव, तारीख, रक्कम आणि इतर तपशील जोडा.
- बिल पेमेंट करताना चेकच्या मागील बाजूस नेहमी मोबाईल नंबर, कनेक्शन नंबर आणि इतर तपशील लिहा.
- तुमच्या स्वाक्षरीत सातत्य ठेवा; धनादेशांच्या समान मालिकेवर स्वाक्षरी करण्यासाठी भिन्न स्वाक्षरी वापरू नका.
- तुमचे सर्व स्पेलिंग बरोबर आहेत का ते तपासा.
- बँकेत जमा करण्यापूर्वी तुमचा धनादेश दोनदा तपासा.
- चेकमध्ये त्रुटी असल्यास, "व्हॉइड" लिहा आणि नवीन चेक लिहायला सुरुवात करा.
- फक्त निळ्या किंवा काळ्या बॉलपॉईंट पेनचा वापर करा किंवा शाई लीक होणार नाही असे पेन वापरा. चेक लिहिण्यासाठी रंगीत पेन वापरू नका.